Te veel van het goede: stikstof als gif |
Economisch is dit allemaal volkomen te begrijpen. Maar ecologisch is de
trein al lang geleden ontspoord.
|
Want al die stikstof die het vee opeet, gaat niet alleen zitten in melk
en bieflapjes. Ruim twee keer zo veel stikstof komt als mest naar
buiten. |
De landbouw genereerde economische groei door nieuwe bronnen van
stikstof aan te boren, maar vergat daarbij gemakshalve dat het verderop
in de kringloop ophoopt. In nette bewoording: een mestoverschot. |
Boeren proberen hun mest kwijt te raken door er zo veel mogelijk van in
de grond te injecteren – uitstrooien is verboden omdat er dan veel meer
stikstof in de vorm van ammoniak de lucht in gaat. Die ingespoten mest
komt deels ten goede aan de plantengroei, maar het
grootste deel ervan
spoelt alsnog uit of vervliegt. Dat komt via het water en de lucht in de
omgeving terecht. |
Dit wordt stikstofefficiëntie genoemd. Die is volgens de cijfers
tussen 1990 en 2019 toegenomen van 30 procent naar 50 procent. Maar dat
is deels door het verplaatsen van de teelt van veevoer naar het
buitenland. Daar wordt de efficiëntie natuurlijk niet hoger van – de
uitstoot van stikstof is alleen verplaatst naar het buitenland. |
De bodem bevat nu op veel plekken zo veel stikstof dat die giftig is
geworden voor veel planten. Niet alleen op de akkers en weilanden, ook
in de gebieden eromheen, omdat stikstof uit de landbouw ook daar
terechtkomt. Zo werd het ecosysteem langzaam maar zeker onleefbaar voor
veel Nederlandse wilde plantensoorten – en daarmee ook voor de dieren
die ze nodig hebben. |
Volgens het CBS verdween sinds 1900 niet minder dan 80 procent van alle
graslandvlinders en 85 procent van alle boerenlandvogels. |
De weidenatuur vol grutto’s, kieviten en kemphanen, vlinders, hommels en
bijen, ratelaar, koekoeksbloem en orchidee, eeuwenlang de trots van ons
land, is vrijwel verdwenen. |
Zo veel verlies, maar de opbrengsten werden er niet minder om. Boeren
zorgen nog steeds voor de natuur, opdat ze oogsten. Maar
wel een verdomd klein deel van alle natuur die er was. |